Romantyzm
Nurty w romantyźmie
Fantastyka
Fantastyka w literaturze romantyzmu jest związana bardzo często z odwołaniami do wierzeń ludowych. Na wzór Szekspira romantycy wprowadzili postacie fantastyczne, zjawy i wizje do swoich utworów. Wystarczy przypomnieć Makbeta i jego majaki podczas uczty, na której pojawiają się widma zabitych i choćby Dziady.
Gotycyzm
Gotycyzm na gruncie literackim zaistniał w formie tak zwanej powieści gotyckiej, która operowała charakterystycznym zespołem elementów. Pojawia się tu typowe ukształtowanie świata przedstawionego, miejscem akcji jest najczęściej tajemniczy zamek kryjący mroczną historię, w którym zamieszkują duchy przeszłości.
Orientalizm
Orientalizm jest to przejawiająca się zarówno w literaturze jak i sztuce fascynacja życiem, tradycją i kulturą narodów Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Twórcy zachwycali się w szczególności kulturą arabską, perską, chińską, hinduską i japońską.
Tyrteizm
Poezja tyrtejska to liryka apelu, mająca charakter nawoływania do walki. W Polsce tyrteizm jest charakterystyczny przede wszystkim dla epoki romantyzmu, kiedy kraj utracił niepodległość, a sposobu na jej odzyskanie upatrywano w otwartej wojnie z wrogiem.
Frenezja
Nurt ten pojawił się przede wszystkim w obrębie powieści francuskiej (zwanej „czarnym” romansem). Do najważniejszych wyróżników tej tendencji należy wprowadzanie do utworu mrocznych i krwawych motywów. Najczęściej fabuła...
Przedstawiciele romantyzmu w Europie
Według romantyków świat dzielił się na to, co widzialne (materialne) i poznawalne zmysłowo oraz na to, co niewidzialne (duchowe) – dające się poznać jedynie za pomocą środków pozarozumowych, takich jak wiara i intuicja.
George Gordon Byron
Friedrich Schiller
Cyprian Kamil Norwid
Aleksander Fredro
Zygmunt Krasiński
Ignacy Kraszewski
James Macpherson
Walter Scott
Horatio Walpole
Robert Burns
Gustave Flaubert
Wiktor Hugo
George Sand
Aleksander Dumas
Aleksander Puszkin
Michaił LermontowNajważniejsze utwory
Cierpienia młodego Wertera
Opowiada historię wrażliwego młodzieńca, który wyjeżdża na wieś, by oderwać się od zgnilizny miejskiego życia. Tam poznaje Lottę, narzeczoną Alberta. Jesteśmy świadkami rozwoju burzliwego uczucia. Listy, podarunki, spotkania w pięknych krajobrazach – to rekwizyty i schemat romantycznego romansu. Niestety, nie jest w stanie przezwyciężyć konwenansów. Wybiera samobójstwo z miłości. Powieść stała się biblią romantyków.
Giaur
Tytułowy bohater utworu to innowierca w oczach Turków, cała bowiem mroczna historia rozgrywa się w okupowanej przez nich Grecji. To dzieje miłości Giaura i pięknej niewolnicy, pierwszej spośród żon Turka Hassana – Leili. Zakochani zamierzali uciec, lecz okrutny Hassan ukarał niewierną żonę. Zawiązaną w worku Leilę utopiono w morzu. Zrozpaczony Giaur mści się i zabija Hassana, po czym zamyka się w klasztorze i tu przed śmiercią opowiada swoją historię spowiednikowi.
Dziady
Dziady to cykl dramatów romantycznych, które są ze sobą luźno powiązane. Tytuł odnosi się do starej, słowiańskiej tradycji dziadów, czyli do nocy w której można porozmawiać ze zmarłymi. Dokładny opis całej ceremonii znajduje się w części drugiej. Część czwarta opowiada o nieszczęśliwej miłości Gustawa, który trawiony jest przez zazdrość, niespełnione uczucie i złość. Jego ukochana poślubia innego. Część trzecia zawiera w sobie Wielką Improwizację, monolog Konrada, w której bohater porównuje się do samego Boga, a w trakcie tej mowy, walczą o niego dobre i złe duchy.
Kordian
Utwór nawiązuje do powstania listopadowego i opisuje historię nieudanego spisku na życie cara Mikołaja I. Główny bohater – Kordian, ze względu na wewnętrzną słabość, nie jest w stanie dokonać zamachu i car uchodzi z życiem. Kordian uważany jest za próbę rozrachunku Słowackiego z moralnymi i politycznymi problemami Polaków po 1830 r. Stanowi też udaną polemikę na gruncie ideowo-artystycznym z innym wieszczem narodowym – Adamem Mickiewiczem.
romantyzmokres buntu i naporu